Exlan Biogaswijzer

Stalaanpassingen
Wat is er nodig om dagverse mest in de vergistingsinstallatie te krijgen? Er wordt gekeken naar het type stalvloer, bijbehorend oppervlakte en toe te passen schuif. Waar zitten de afstortvoorzieningen? Hoe wordt de mest verpompt? 

Aanpassing opslagcapaciteit
Hier wordt gekeken naar de huidige hoeveelheid mestopslagcapaciteit, de benodigde veranderingen en eventuele uitbreiding van de opslag. 

Omgevingsplan
Bij het plaatsen van een mono-mestvergister moet getoetst worden of deze in de fysieke leefomgeving past zoals deze is opgesteld door de gemeente. Het omgevingsplan vervangt het huidige bestemmingsplan vanaf 1 januari 2024. In het omgevingsplan staat beschreven of uw locatie technische installaties als mono-mestvergisting en uitbreiding van mestopslag toelaat. In het omgevingsplan zijn eisen vastgelegd ten aanzien van het bebouwde oppervlakte, bouwkundige afmetingen, positie op het erf en de eisen vanuit milieu. Wanneer de bouw of de oprichting van een vergistingsinstallatie en bijbehorende mestopslagen strijdig zijn met het omgevingsplan dan is een maatwerkoplossing nodig om de locatie toch geschikt te krijgen voor een vergistingsinstallatie. Medewerking van de gemeente is daarbij noodzakelijk.

Natuurvergunning of melding activiteitenbesluit
Voordat een installatie geplaatst wordt zal eerst een onherroepelijke milieuvergunning afgegeven moeten worden. Of je krijgt een geaccepteerde melding in het kader van het activiteitenbesluit. De combinatie van het aantal dieren en de hoeveelheid mestopslag bepaalt of je een milieuvergunning nodig hebt of met een melding af kunt. Bij het wijzigen van het type stalvloer en het uitbreiden van de installaties zal wederom de milieuvergunning aangepast moeten worden of een nieuwe melding gedaan worden. Bij het wijzigen van de milieuvergunning of melding is het raadzaam om de volledige inrichting tegen het licht te houden en de beoogde situatie goed vast te leggen zodat de vergunning exact aansluit op je bedrijfsvoering. 

Milieuvergunning
Als het goed is heeft jouw bedrijf een onherroepelijke natuurvergunning of u ben je in het bezit van een PAS-melding. In uitzonderlijke gevallen zijn er ook nog bedrijven met een hinderwetvergunning. In deze vergunningen/meldingen is de ammoniakdepositie per bedrijf vastgelegd. Concreet staat hierin genoemd het aantal te houden dieren en het bijbehorende stalsysteem. Deze vergunningen/meldingen geven je het recht om dieren te houden met de daarbij behorende emissies. Wanneer je op je bedrijf wijzigingen doorvoert ten aanzien van stalsysteem, dieraantallen of diercategorieën dan zul je de wijzigingen moeten toetsen aan deze vergunningen. In sommige gevallen kunnen wijzigingen plaatsvinden zonder de natuurvergunning aan te passen. Dit staat bekend als intern salderen. Vaak past de nieuwe situatie niet binnen de kaders van de huidige natuurvergunning en moet de natuurvergunning aangepast worden. Een nieuw stalsysteem of extern ammoniak aankopen zijn vaak onderdeel van de wijziging. Pas-melders vragen extra aandacht omdat de juridische zekerheid van deze melding ter discussie staan.

Bouwvergunning
Als je een vergister of een mestsilo gaat bouwen dan heb je daar doorgaans een bouwvergunning voor nodig. Ook ingrijpende verbouwingen aan je stal zijn bouwvergunningsplichtig. Er mag namelijk niet zonder vergunning een bouwwerk geplaatst of verbouwd worden. Een silo of een vergister wordt veelal gezien als een bouwwerk. Onderzoek vooraf of een vergunning in jouw situatie noodzakelijk is.
Mest

Mest

Bemestingsplan
Als het goed is heb je een bemestingsplan. In dit bemestingsplan wordt gekeken naar de hoeveelheid mest die geproduceerd en/of aangevoerd wordt, tegenover de plaatsingsruimte.
Wanneer je alleen een mestvergister hebt, gaat dierlijke mest het systeem in en gaat er dierlijke mest het systeem uit. De naam van die mest verandert wel: dat wordt digestaat.
Maak je gebruik van een N-kraker dan gaat het van één ingaande meststroom naar twee meststromen. Deze beide meststromen zijn mestboekhoudtechnisch nog steeds dierlijke mest.

Mest aan- en afvoeren
Het bemestingsplan maakt duidelijk of je een mesttekort of een mestoverschot hebt.
Oftewel: moet je mest aanvoeren of afvoeren? Door de afbouw van derogatie zijn er steeds minder veehouderijen die nog mest kunnen aanvoeren. Mogelijk zal een N-stripper in combinatie met een mestvergister daar in de toekomst een oplossing voor bieden.

Beschikbare hoeveelheid mest
De beschikbare hoeveelheid mest is uiteindelijk bepalend voor de mogelijke hoeveelheid gas. Deze hoeveelheid is leidend in het bepalen van het biogaspotentieel.
techniek

Techniek

Zelfstandig of in een cluster
De investeringskosten voor een vergistingsinstallatie zijn vrij hoog. Daarom is het lastig om bij kleinere dieraantallen een goede business case te realiseren. Dan kan het een goed idee zijn om samen met collega veehouders een klein cluster op te richten en samen het gas te gaan opwerken. Hierdoor kunnen de kosten van een gasopwerkinstallatie gedeeld worden waardoor de business case  vaak rendabeler wordt.

Type vergister
Voor een vergistingsinstallatie op boerderijschaal zijn er meerdere mogelijkheden. In de praktijk zijn er twee typen vergisters die gebruikt worden. De traditioneel geroerde silo en de propstroomvergister. De geroerde vergister kent één grote ruimte waarin mest in zijn totaliteit gemiddeld 35 dagen op een temperatuur van rond de 40°C doorbrengt. Na die tijd is het meeste van het biogas gewonnen en kan het doormiddel van een pomp naar een navergistersilo gepompt worden. In de propstroomvergister wordt de mest door een rvs buizenstelsel gepompt en zo’n veertien dagen verwarmd op een temperatuur van rond de 60°C.

Gas- of elektraproductie
Er zijn twee opties voor het inzetten van het biogas. Zo kan er gekozen worden voor de productie van groene stroom en warmte of voor de productie van groengas. In het geval van stroom wordt de elektriciteit gegenereerd door een warmtekrachtkoppeling (WKK) en in het geval van groengas wordt het biogas opgewerkt tot een verhouding die vergelijkbaar is met het gas uit de Groningse gasvelden. De WKK heeft als voordeel dat het een kleinere investering vereist maar als nadeel dat het de stroom niet altijd meer kwijt kan. Het groene gas heeft als voordeel dat het erg gewild is en dat hierdoor de prijs veel hoger is. Echter is de installatie veel duurder, waardoor dit alleen bij bovengemiddeld grote bedrijven een haalbare keuze is.

Type van stripper
Een stikstofstripper is een vrij nieuwe installatie en hierdoor zijn er maar een paar spelers actief op deze markt. Er zijn twee manieren waarop een stripinstallatie kan werken. Doormiddel van zuur of doormiddel van warmte. Als er een vergistingsinstallatie aanwezig is met een WKK dan zal de stripper op basis van warmte het meest interessant zijn. Mocht er sprake zijn van een vergistingsinstallatie met een groengas-opwerkinstallatie dan kan het interessanter zijn een stripper op basis van zuur te nemen. Er zijn dan twee soorten zuren waaruit gekozen kan worden namelijk zwavel en saltpeter. Zwavel is vele malen goedkoper in deze operatie maar kan op de lange duur zorgen voor verzwaveling van de grond. Saltpeter is veel duurder maar zorgt ook voor een hogere concentratie N in het stripsel.

Groene kunstmestproductie
De gestripte mest, het stripsel, kan mogelijk in de toekomst ingezet worden als groene kunstmest. Dat zou dan bijdragen aan een oplossing voor het steeds grotere mestprobleem. Momenteel is die oplossing nog niet formeel erkend.
kostenopbrengsten

Overige kosten & opbrengsten

Installatiekosten
De installatiekosten zijn alle kosten die nodig zijn om de installatie te laten werken, hierin worden ook leidingen en aansluitkosten meegenomen. Vaak moet namelijk een elektra aansluiting verzwaard worden en een groengasleiding aangesloten worden op het gasnet

Nutsvoorzieningen
Een vergistingsinstallatie werkt optimaal als die warm is. Hierdoor vraagt een installatie veel elektrische energie. De bestaande elektra-aansluiting zal daarom vaak moeten worden aangepast. De meeste melkveehouders zitten nog op een kleinverbruik aansluiting, deze aansluiting zal vaak vervangen moeten worden door een grootverbruik aansluiting. Dat is een kostbare ingreep. En door de huidige netcongestie kost het veel tijd. Je zult met je netbeheerder duidelijke afspreken moeten maken. Naast afspraken over ruimte op het elektranet moet je ook afspraken maken over de hoeveelheid groengas dat  je mag terugleveren op het net.

Cluster nutsvoorzieningen
Ondernemers die deel gaan nemen aan een cluster moeten afstemmen hoeveel biogas ze leveren binnen het cluster. Daarnaast zullen ze afspraken moeten maken over het netwerk wat de boeren onderling verbindt. Een goede aansluiting op het gas- of elektranetwerk kost tijd en is een niet te onderschatten kostenpost.

Mogelijke subsidies       

De mogelijke subsidies kunnen hulp bieden bij het financieren van een vergistingsproject. De SDE-subsidie(SDE++) kan helpen om een lening bij de bank te verkrijgen. De SDE++ geeft namelijk een garantieprijs voor elke kWh of m3 groengas voor 12 jaar lang. Door deze subsidie wordt het voor een bank gemakkelijker om een lening te verstrekken. Aanvullende regionale subsidies kunnen verder helpen de kosten te drukken. Veel van zulke installaties kennen ook fiscale voordelen zoals de Eia, MIa en de Vamil. Deze fiscale voordelen maken het mogelijk de installatie op een andere manier af te schrijven.                                                           

Energieverbruik en -opwek       

Voor het creëren van groengas is energie nodig. De vergistingsinstallatie zal namelijk verwarmd moeten worden tot 40 graden. Hiervoor is energie nodig. Dit proces vraagt in de winter meer energie dan in de zomer door de lagere buitentemperatuur. Hierdoor is het lastig de vergister te verwarmen met eigen opgewekte energie.               

Groenwaarden 

De groenwaarden zijn een verzamelnaam voor alle extra verdiensten die behaald kunnen worden door de verkoop van groene energie. Elke 1.000 kWh die geproduceerd wordt krijgt namelijk een certificaat van groene afkomst. Dit heet een Garantie Van Oorsprong. Dit certificaat kan verkocht worden aan de energieleverancier of meeverkocht worden in de keten. Zoals bijvoorbeeld bij de melk. Je kunt een hogere melkprijs ontvangen, omdat de melkleverancier de melk met een CO2-lage footprint kan verkopen. Ook geven organisaties een extra vergoeding voor de productie van groengas op een zelfde manier. Ook is het mogelijk geld te verdienen met het creëren van Carbon credits, dit is mogelijk doordat de inzet van groengas helpt met het vervangen van grijs gas. Hierdoor wordt de uitstoot van CO2 drastisch gereduceerd.